تجارت پسته از جمله فعاليت‌هاي اقتصادي است كه ميتواند ارزآوري بسيار خوبي براي كشور داشته باشد. ايران كشوري است كه سابقه طولاني در توليد و تجارت پسته دارد. اين امر به دليل اقليم خاص و ارقام مختلف اين خشكبار خوشمزه در ايران است. ارزش اين محصول به قدري است كه به راحتي ميتواند جايگزين محصولات نفتي شود. براي موفقيت در اين تجارت و پيشي گرفتن از رقيبان، بايد زيرساخت‌هاي آن به خوبي ايجاد شود.
در اين صورت به جرات مي‌توان گفت، كشورهاي مطرح در اين زمينه پشت سر ايران قرار خواهند گرفت. خاستگاه اصلي اين ميوه، آسيا و خاورميانه است. اين محصول در كشورهايي نظير سوريه و غرب افغانستان نيز ديده مي‌شود. جالب است بدانيد كه پسته واژه ايي فارسي بود كه از ايران به ساير كشورهاي ديگر منتقل شده است.
آيا تجارت پسته مي تواند جايگزين فرآورده هاي نفتي در ايران شود؟
تجارت پسته صرفا، محدود به توليد محصول نيست. كيفيت محصول، حفظ و نگهداري، فرآوري و بسته بندي مناسب از جمله فاكتورهايي هستند كه بايد مورد توجه قرار گيرد. همچنين فعاليت اقتصادي در اين زمينه به راحتي ميتواند براي هزاران ايراني، اشتغالزايي نمايد. بسياري از كشورها با خريد پسته خام ايراني و فرآوري آن، سود بيشتري از توليدكنندگان ايراني به جيب ميزنند. در حاليكه زحمت و هزينه اصلي آن بر دوش توليدكنندگان داخلي بوده است.
ايران زمينه هاي مستعدي براي پرورش اين ميوه خوشمزه را در اختيار دارد. چنانچه به فاكتورهاي اساسي در زمينه كشاورزي مانند رقم پسته و شيوه آبياري توجه شود، به خوبي مي‌توان حجم مناسبي از اين محصول را با كيفيت بالا برداشت نمود. در اين صورت مي‌توان گفت آنها جايگزين خوبي براي محصولات نفتي خواهد بود.
كشورهايي نظير آمريكا در اين زمينه سعي كرده‌اند با بهينه سازي سيستم آبياري، حجم بيشتري از اين محصول را توليد كرده و به فروش برسانند. آنها در اين زمينه بسيار موفق عمل كرده و در حال حاضر فعاليت خوبي و پرسودي در بازارهاي جهاني دارند.
بعد از آمريكا ، تركيه نيز پسته توليد مي كند اما مقدار آن قابل توجه نمي باشد
راي موفقيت در تجارت پسته به اين نكات دقت كنيد.
براي اينكه در تجارت پسته موفق شويد، در ابتدا بايد بازار هدف و نياز آنها را به درستي تشخيص دهيد. هر يك از كشورها، به نوع خاصي از ارقام پسته توجه داشته و استانداردهاي خاصي را براي آن در نظر خواهند گرفت. براي مثال بسياري از كشورهاي اروپايي به ميزان سم آفلاتوكسين در اين محصول حساس بوده و براي آن سطح معيني در نظر گرفته اند.
پسته خندان اكبري درجه يك در بسياري از كشورهاي حاشيه خليج فارس طرفدار دارد. از اين محصول، معمولا براي پذيرايي استفاده مي‌شود. پسته احمد آقايي نيز بيشتر در كشورهاي شرق آسيا مصرف مي‌شود. بايد بدانيد كه در بين ارقام پسته، پسته اكبري از گرانترين انواع آن است كه در سه كلاس ( درجه بندي) و به بازار عرضه مي‌شود.
در مرحله بعدي بايد طرح خاص و ويژهايي براي بسته بندي داشته باشيد. بسته بندي و درج اطلاعات صحيح بر روي آن به اندازه توليد و كيفيت محصول اهميت دارد. بسياري از توليدكنندگان داخلي به دليل ضعف در اين مورد؛ محصولات خود را به صورت فله و در نتيجه با قيمت كمتر به بازار ارائه ميدهند.
آينده توليد و تجارت پسته ايران چگونه است؟
در حال حاضر بايد گفت آمريكا در تجارت پسته، فعاليت بسيار خوبي داشته و توانسته است، نظر بازارهاي جهاني را به خود جلب كند.علت موفقيت اين كشور، توجه به نياز بازارهاي جهاني، حمايت از كشاورزان، يكپارچه بودن زمينهاي زير كشت، مجهز بودن به سيستم‌هاي مكانيزه، توجه به بسته‌بندي و توليد ساير فرآورده‌هاي اين محصول است.
تجارت پسته و قوانين مالياتي
گرچه نميتوان انكار كرد آمريكا رقيب سرسختي براي ايران در زمينه تجارت پسته است. اما اگر ملاحظات داخلي به درستي انجام شود، فعالان اين عرصه مي‌توانند در بازارهاي جهاني فعاليت خوبي داشته باشند. يكي از مشكلاتي كه تاجران ايراني با آن مواجه هستند، اخذ ماليات بر ارزش افزوده است كه از كالاهاي صادراتي اخذ مي‌شود. گرچه گفته مي‌شود اين هزينه به آنها بازگردانده مي‌شود، اما عملا هيچ اتفاقي براي تاجران نخواهد افتاد.
از سويي ديگر بي ثباتي نرخ ارز، فعالان اقتصادي را با مشكلات بسياري زيادي مواجه كرده است. اين امر سبب مي‌شود تا نرخ ارز در زمان صادرات پسته و دريافت آن، ارزش متفاوتي داشته باشد.
عدم پرداخت جوايز صادراتي، از ديگر دلايلي است كه تجارت پسته و صادرات آن را با مشكل مواجه كرده است.
اين قوانين مالياتي با تمام قدرت سعي ميكنند، تاجران ايراني در بازارهاي جهاني، تواني براي رقابت نداشته باشند. بنابراين نميتوان گفت آمريكا و حساب و كتاب دقيق آنها، اولين و مهمترين علتي است كه سبب شده، تجارت پسته ايران از قافله عقب بماند. البته تحريم ها و مشكلاتي كه در نقل و انتقال پول وجود دارد، مزيد بر علت شده است.
تجارت پسته در ايران با چه مشكلاتي مواجه است؟
در مرحله بعدي عدم استفاده از سيستم مكانيزه از داشت و برداشت تا حفظ و نگهداري سبب مي‌شود تا حجم زيادي از محصول تا رسيدن به دست مصرف‌كننده اصلي هدر برود و يا استانداردهاي لازم را براي صادرات كسب نكند. مشكلات داخلي كه در سيستم صادرات، مالياتي و اقتصادي كشور وجود دارد، باعث شده است تا فعالان اين عرصه، تواني براي رقابت نداشته باشند.
عدم توجه به مسائلي مانند بسته بندي و فرآوري اين محصول، سبب شده است تا اين خشكبار ايراني، عموما به صورت فله به ديگر كشورها صادر شود. در طي عمليات فرآوري، با استفاده از سيستم هاي مكانيزه، مراحل پوستگيري، تميز كردن، خشك كردن و درجه‌بندي محصول انجام خواهد شد. به اين ترتيب محصولات از آلودگي‌هاي كمتري برخوردار خواهند بود.