معنا و مفهوم آجر نسوز
نسوزها به موادي گفته مي‌شود كه دماهاي بسيار بالا دچار تغييرات فيزيكي و شيميايي نمي‌شوند و نقطه ذوب مشخصي هم ندارند.
تا ۱۹۶۰ ميلادي آنچيزي كه براي پوشش كوره ها مورد استفاده قرار مي‌گرفت خاك نسوز و كربن يا همان ذغال بود اما به مرور زمان و با پيشرفت تكنولوژي اين مواد جاي خود را به آجرهاي نسوز دادند.
جنس آجر نسوز از مواد سراميكي است كه استفاده‌هاي زيادي در صنايع مختلف دارد. ما زماني كه اسم آجر نسوز را مي‌شنويم به ياد آجرهاي نماها و آجرهاي مورد استفاده در شومينه‌ها مي‌افتيم اما اين تنها بخشي از كاربرد آجر نسوز است.
بخش عمده و كاربردي آجرهاي نسوز در كروه‌ها و عايق‌هاي صنعتي استفاده مي‌شود.
اين مواد معمولا در كوره‌ها به صورت سيمان مانند مورد استفاده قرار مي‌گيرند و تا دماي 1800 درجه سانتي گراد دما را تحمل مي‌كنند و تغييرات فيزيكي، شيميايي و نيروهاي مكانيكي و فرسايشي در اين نوع از آجرهاي تاثير نمي‌گذارد.
طبقه بندي انواع آجر نسوز
آجر نسوز صنعتي معمولا به دو شكل شكل داده شده و به بي شكل يا همان شكل داده نشده تقسيم مي‌شوند.
آجر نسوز شكل داده شده (با شكل)
همانطور كه از اسم آن پيدا هست اين نوع آجرها به صورت يك شكل كاملا استاندارد ساخته مي‌شود و به وسيله‌ي ماشين پرس توليد مي‌شود و خواص آن‌ها تقريبا يكنواخت است.
آجر نسوز شكل داده نشده (بي شكل)
اين نوع آجرها با توجه به نوع سفارش مشتري و شركت‌ها، توليد مي‌شوند.
طبقه بندي آجرهاي نسوز
به طور كلي آجر نسوز صنعتي به ۴ نوع تقسيم مي‌شود كه با دانستن ويژگي‌هاي هر كدام مي‌توانيد بهترين انتخاب را از ميان آن‌ها داشته باشيد.
آجر قليايي
اين نوع از آجرها بر پايه‌ي منيزيت (MgO) ساخته مي‌شوند، همانطور كه از اسم اين نوع آجرها پيداست مواد تشكيل دهنده‌ي آن از اكسيد‌هاي غير اسيدي تشكيل مي‌شوند..
اين آجرها در دماي بالا و در برابر سايش شيمايي مقاومت بسيار خوبي دارند و كاربرد اين نوع آجرها بيشتر در صنايع فولاد است.
آجر نسوز سيليسي
يكي از رايج‌ترين آجرها در صنعت نسوز، آجر نسوز سيليسي است كه از سنگ‌هاي نسوز سيليسي ساخته مي‌شود. اين آجرها به دليل خاصيت ديرگدازي بالا در فضاهاي كاري با دماي بالا تطابق بسيار خوبي دارد و تا دماهاي نزديك به نقطه‌ي ذوب مقاومت بسيار خوبي را از خود نشان مي‌دهد.
از جمله ويژگي‌هاي ديگر اين آجر مي‌توان به ضد گرد و غبار بودن در برابر دوده‌ها و سرباره‌هاي اسيدي دانست.
البته نقطه ضعف اين آجرها عدم مقاومت در برابر محيط‌هاي قليايي است.
آجر نسوز شاموتي
يكي از پرمصرف‌ترين و محبوب‌ترين آجرهاي نسوز صنعتي را مي‌توان آجر نسوز شاموتي دانست.آجر شاموتي داراي هدايت و انبساط حرارتي كمي دارد و به علت ارزان بودن و در دسترس بودن، اين نوع آجر محبوبيت زيادي پيدا كرده است.
به طور كلي آجرهاي نسوز شاموتي به ۵ دسته‌ي زير تقسم مي‌شوند.
- شبه سيليسي
- مديوم ديوتي
- لو ديوتي
- سوپر ديوتي
- هاي ديوتي
نتيجه گيري و نكات پاياني
براي انتخاب يك آجر نسوز متناسب با كارتان بهتر است به نكات زير توجه كنيد تا بهترين انتخاب را داشته باشيد.
تعقر و تحدب آجر نبايد پيچيديگي داشته باشد.
سايز و تلورانس ابعاد را مي‌بايست مورد بررسي قرار دهيد.
نمك‌هاي محلول در آجر معمولي از ۶ درصد نبايد بيشتر باشد.
براي انتخاب يك آجر نسوز مناسب حتما به مقاومت و خوردگي و سايش در برابر اسيد يا محيط بازي دقت كنيد.
منبع: shahrsazthesis